แม่ๆ หลายคนอาจไม่สามารถให้นมแม่จากเต้าได้ด้วยหลายๆ เหตุผล และอาจต้องใช้วิธีการป้อนนมด้วยขวดนมให้ลูกน้อย ไม่ว่าจะเป็นนมแม่ หรือนมผง แม้ว่า การป้อนนมลูก เหมือนจะเป็นอะไรที่ง่ายๆ แต่ก็มีเทคนิคเล็กๆ น้อยๆ ที่หมอหน่อยอยากมาเล่าให้แม่ๆ ฟังค่ะ
การป้อนนมลูกด้วยขวดนม แม้จะไม่ได้ยาก และก็ไม่ได้ง่ายเสมอไป เด็กบางคนอาจปฏิเสธที่จะกินขวดนม หรือมีปัญหาในการดูดนม หรือเกิดปัญหาการติดขวดนมจนไม่ยอมดูดเต้า ดังนั้น การรู้เทคนิคเล็กๆ น้อยๆ ในการป้อนขวดนม ก็อาจจะทำให้การให้นมลูกด้วยขวดนมในครั้งนี้ง่ายขึ้นค่ะ
เมื่อไหร่ควรฝึกลูกให้ดูดนมจากขวด?
กรณีที่ลูกกินนมแม่โดยการเข้าเต้าได้ แต่คุณแม่ต้องกลับไปทำงาน ควรเริ่มฝึกให้ลูกดูดนมจากขวดเมื่อเข้าสู่เดือนที่ 2 ไม่ควรเริ่มในช่วงหนึ่งเดือนแรก เนื่องจากลูกอาจสับสนระหว่างจุกยางและหัวนมแม่ได้ พอหลังหนึ่งเดือนลูกจะเริ่มปรับตัวได้มากขึ้นและไม่สับสน โดยควรฝึกลูกดูดนมจากขวดวันละ 1-2 ครั้ง เมื่อเวลาคุณแม่กลับไปทำงานลูกจะได้สามารถดูดนมจากขวดได้
กรณีที่ลูกไม่สามารถดูดนมจากเต้าได้ แนะนำ ใหเริ่มฝึกดูดขวดตั้งแต่แรก เพื่อให้ลูกสามารถดื่มนมได้ในปริมาณที่เพียงพอค่ะ
เทคนิคการเริ่มฝึกให้ดูดนมจากขวด
เลือกจุกนมที่คล้ายหัวนมแม่ จุกนิ่ม มีผิวสัมผัสที่ยืดหยุ่น เลือกจุกแบบที่ไหลช้าที่สุดเหมือนการดูดจากหัวนมแม่ คือเป็นแบบ Slow flow หรือขนาด S หรือ SS แล้วแต่ยี่ห้อ
ลองให้ลูกทำความรู้จักกับจุกนม เช่นให้อมเล่น หรือกัดเล่น
ลองให้ขวดนมในช่วงที่ลูกอารมณ์ดี ไม่หิวมาก เช่น ช่วงที่ดูดนมจากเต้าไปแล้ว
เริ่มด้วยนมแม่ปั๊มใหม่ๆ อุ่นๆ โดยเริ่มที่ปริมาณไม่มาก
ให้ลูกลองชิมนมจากจุกนมก่อน โดยอาจแตะนมแม่ตรงจุกนมให้ลูกชิม เพื่อให้ลูกได้รับรู้รสของนมว่าเหมือนนมแม่
ให้คนอื่นที่ไม่ใช่แม่เป็นคนให้นม เช่น คุณพ่อ หรือพี่เลี้ยง เนื่องจากลูกมักจะติดกลิ่นของแม่ จะเรียกร้องการดูดจากเต้า ไม่ยอมดูดจากขวด โดยในบางครั้ง อาจต้องให้แม่ออกจากบ้านไปเลย เช่นออกไปทำผม ซื้อของ เพื่อให้ลูกไม่ได้กลิ่นของแม่
เบี่ยงเบนความสนใจ เช่น มีของเล่นมาหลอกล่อ หรือ นั่งเก้าอี้โยกขณะป้อนนม หรือเปิดเพลงให้ฟัง เป็นต้น
อย่าหมดความพยายาม ถ้าลูกยังไม่ยอมกิน อาจทดลองใหม่ในมื้อถัดไปหรือวันถัดไป
เทคนิคการป้อนขวดนม
เทคนิคการให้นมลูกมีความสำคัญ ถ้าให้ขวดนมไม่ถูกวิธีอาจทำให้ลูกสำลักนม หรือทำให้น้ำนมไหลเข้าหูทำให้หูอักเสบได้
ควรหาท่าทางการนั่งหรืออุ้มลูกให้สบายสำหรับคนให้นม และปลอดภัยสำหรับลูก โดยให้ศีรษะของลูกสูง 45 องศา
จับขวดนมป้อนในแนวราบกับปากของลูก หรือยกสูงขึ้นเล็กน้อยเท่านั้น การดูดที่ถูกวิธี น้ำนมจะไหลเข้าคอและหลอดอาหาร ไม่สำลัก
ให้น้ำนมเติมเต็มบริเวณจุกนมที่ลูกดูด เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกดูดลมเข้าท้องมากเกินไป เพราะอาจทำให้ลูกท้องอืดจากลมได้
จับลูกเรอบ่อยๆ อาจทุก 1 ออนซ์ หรือ ครึ่งทางของการให้นม
พยายามสร้างสัมพันธ์ที่ดีกับลูกระหว่างให้นม มองตาลูก ร้องเพลง พูดคุยกับลูก สร้างช่วงเวลาแห่งความสุขเวลาให้นม
หลังให้นม ไม่ควรจับลูกนอนราบทันที เพราะอาจทำให้ลูกสำลัก หรือเป็นกรดไหลย้อนได้
ถ้าลูกแหวะนมให้จับหน้าลูกตะแคงเพื่อลดโอกาสสำลักลงปอด
ท่าในการให้นมลูก เช่น
ท่าอุ้ม
ท่าจับนั่ง
ใช้เบาะให้นม
วางบนขา โดยคนให้นม ยกเข่าขึ้น 2 ข้างแล้ววางลูกบนหน้าขา
ไม่ว่าจะให้นมลูกท่าไหน ต้องมั่นใจว่าหัวของลูกยกสูงอย่างน้อย 45 องศา เพื่อลดโอกาสำลัก หรือน้ำนมไหลเข้าหูของลูก
สิ่งที่ไม่ควรทำ
ไม่จับลูกนอนราบขณะให้นม
ไม่หนุนขวดนมด้วยผ้าหรือุปกรณ์อื่น
ไม่จับขวดนมในแนวตั้งมากจนเกินไป
ไม่ทิ้งเด็กไว้ตามลำพัง
หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับพ่อๆ แม่ๆ ในการให้นมลูกทางขวดนมนะคะ
แล้วมาติดตามกันได้ใหม่ในบทความหน้าค่ะ
เขียนโดย พญ. ทานตะวัน จอมขวัญใจ หมอหน่อย (Tantawan Jomkwanjai.MD)