มูกไข่ตก หรือ มูกช่องคลอด (Fertile cervical mucus) มีความสำคัญที่ทำให้สเปิร์มสามารถเคลื่อนที่ได้ดี ช่วยทำให้สเปิร์มมีชีวิตอยู่ได้นานขึ้น หากมีลักษณะมูกไข่ตกที่ดีและชัดเจน จะทำให้สเปิร์มสามารถเดินทางไปที่ท่อนำไข่ได้ดีขึ้น เพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ได้มากขึ้น อย่างไรก็ตามมีหลายปัจจัยที่อาจลดคุณภาพของมูกไข่ตก รวมถึงยังมีปัจจัยที่สามารถเพิ่มคุณภาพของมูกไข่ตกได้ ปัจจัยต่างๆเหล่านั้นมีอะไรบ้าง? ไปติดตามได้เลยค่ะ
มูกไข่ตก หรือ มูกช่องคลอด (Fertile cervical mucus) เป็นมูกที่สร้างจากปากมดลูก จากการกระตุ้น ของฮอร์โมน Estrogen ในช่วงใกล้ไข่ตก ซึ่งลักษณะของมูกไข่ตกที่ดี คือจะมีสีขาว ใส ยืดได้ คล้ายไข่ขาวดิบ (Raw egg white) สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ในบทความเรื่อง “เข้าใจ มูกไข่ตก เพิ่มโอกาสตั้งครรภ์” โดยมีปัจจัยบางอย่างที่ลดคุณภาพของมูก รวมถึงมีบางปัจจัยที่ช่วยเพิ่มคุณภาพให้กับมูกได้
ปัจจัยที่ส่งผลให้คุณภาพของมูกไข่ตกแย่ลง
ยาแก้แพ้ หรือ Antihistamins ยาแก้แพ้ทำให้สารคัดหลั่งต่างๆลดลง รวมถึงมูกบริเวณปากมดลูก (Cervical mucus) ด้วย ทำให้ช่องคลอดแห้ง และไม่เหมาะต่อการเคลื่อนที่ของสเปิร์ม
ยาบางชนิด เช่น Clomid ยาฆ่าเชื้อบางชนิด
การติดเชื้อบริเวณช่องคลอด เช่น เชื้อรา ยีสต์ หรือ แบคทีเรีย
การเจ็บป่วย
ภาวะขาดน้ำ
การสวนล้างช่องคลอดบ่อยๆ
ฮอร์โมน Estrogen ลดลง เช่นคนที่เป็นถุงน้ำรังไข่หลายใบหรือ PCOS
การสูบบุหรี่ หรือ ดื่มกาแฟมากๆ
ช่วงให้นมบุตร (Breastfeeding)
การทำงานของรังไข่ผิดปกติ (Decreased Ovarian function) เป็นต้น
ปัจจัยและภาวะต่างๆ ที่กล่าวมานี้ อาจส่งผลให้มูกไม่เหมาะสมสำหรับสเปิร์ม อาจทำให้สเปิร์มเคลื่อนที่ได้ยากขึ้น เข้าไปผสมกับไข่ได้อยากขึ้น และอาจไม่สามารถติดตามลักษณะของมูกไข่ตกได้เหมือนปกติ
“มูกไข่ตกที่ดี (Fertile cervical mucus) จะช่วยส่งเสริมให้สเปิร์มเคลื่อนที่ได้ดีขึ้น อยู่ได้นานขึ้น จึงช่วยเพิ่มโอกาสในการมีลูกได้ง่ายขึ้นด้วย”
วิธีเพิ่มคุณภาพของมูกไข่ตกหรือมูกช่องคลอด
(Improve fertile cervical mucus)
1. ดื่มน้ำให้เพียงพอ (Stay hydrate) เนื่องจากส่วนประกอบกว่า 96% ของมูกเป็น “น้ำ” ดังนั้นการดื่มน้ำอย่างเพียงพอ จะช่วยเพิ่มคุณภาพให้มูกไข่ตกได้
2. Essential fatty acid เช่น Omega-3,6,9 คือเพิ่มการทานอาหาร หรืออาจทานวิตามินที่มีส่วนประกอบของ Essential fatty acid เนื่องจาก Healthy fat เหล่านี้มีความสำคัญต่อการสร้างฮอร์โมน รวมถึงการสร้างมูกช่วงไข่ตกด้วย
3. น้ำ Grapefruit น้ำ grapefruit ช่วยในการสร้าง Cervical mucus ทำให้ลักษณะของมูกดีขึ้น ทำให้เกิดความเป็นเบสบริเวณช่องคลอด เชื่อว่า Grapefruit สามารถเพิ่มระดับ Estrogen ได้ แนะนำให้ดื่มน้ำ Grapefruit ช่วง 4-5 วันก่อนไข่ตกประมาณก็เพียงพอ
4. เพิ่มแครอทในมื้ออาหาร แครอทมีส่วนผสมของ Beta-carotene ที่ช่วยสร้าง Vitamin A วิตามินเอ ช่วยเพิ่มคุณภาพและปริมาณให้มูกไข่ตกได้ เลือกทานวิตามินเอที่มาจากอาหาร หลีกเลี่ยงการทานวิตามินเอเสริมมากเกินไป เพราะอาจเกิดพิษได้
5. Vitamin C วิตามินซีช่วยให้การสร้างมูกไข่ตกได้ดีขึ้น แนะนำให้ทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินซี เช่น ส้ม กีวี มะนาว แทนการกินวิตามินซีเสริมในปริมาณมาก
6. Prenatal vitamins เนื่องจาก Prenatal vitamins มีวิตามินหลายตัวที่ส่งเสริมการทำงานของฮอร์โมน และส่งผลดีต่อการสร้างของมูกไข่ตกด้วย
7. L-arginine เนื่องจาก L-arginine ช่วยเพิ่มเลือดไปเลี้ยงบริเวณมดลูกรวมถึงปากมดลูก จึงช่วยในการสร้างมูกได้ดี ทำให้ปริมาณและคุณภาพของมูกดีขึ้น
8. Probiotic ทานอาหารที่มี Probiotic เช่นกิมจิ Apple vinegar เนื่องจาก Probiotic ช่วยเพิ่ม Healthy normal flora ป้องกันการเติบโตของยีสต์ หรือ เชื้อราบริเวณช่องคลอด ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อคุณภาพของมูก และเป็นอันตรายต่อสเปิร์มได้
9. Sperm-friendly lubricants เช่น Preseed ซึ่งเลียนแบบ cervical mucus ตามธรรมชาติช่วยทำให้สเปิร์มเคลื่อนที่ได้ดีขึ้น หลีกเลี่ยงการใช้ KY-gel หรือ Lotion เนื่องจากจะทำให้สเปิร์มไม่สามารถเคลื่อนที่ได้
10. ออกกำลังกาย เนื่องจากการออกกำลังกายสามารถเพิ่มเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกายรวมถึงปากมดลูก ทำให้ปากมดลูกสร้างมูกได้ดีขึ้น
ทั้งหมดนี้เป็นปัจจัยที่อาจส่งผลทั้งทางบวกและทางลบต่อการสร้างมูกจากปากมดลูก (cervical mucus) หลักการง่ายๆ ที่ควรปฎิบัติคือ ทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกาย ดื่มน้ำมากๆ กินวิตามินบำรุงให้เหมาะสม หลีกเลี่ยงการใช้ยาบางชนิดที่ไม่จำเป็น งดการสูบบุหรี่ เพียงเท่านี้ เพื่อนๆก็จะสามารถเพิ่มทั้งคุณภาพ และปริมาณให้มูกไข่ตกของเพื่อนๆ ได้ ทำให้เพิ่มโอกาสประสบความสำเร็จในการมีลูกได้ง่ายขึ้นแล้วค่ะ
Tantawan Prasopa. MD (พญ. ทานตะวัน พระโสภา) drnoithefamily
#drnoithefamily #cervicalmucus #fertility #ovulation #มูกช่องคลอด #มูกไข่ตก #อยากมีลูก #เทคนิคมีลูกง่าย #เตรียมตัวท้อง #เตรียมพร้อมตั้งครรภ์ #ความรู้สุขภาพ #ความรู้คุณแม่มือใหม่