เนื่องจาก อาหาร หรือสารอาหารหลายชนิด ส่งผ่านทางน้ำนม ดังนั้น จึงมีอาหารบางประเภทที่คุณแม่ควรหลีกเลี่ยง หรือทานในปริมาณที่กำจัดในช่วงให้นมค่ะ อาหารเหล่านั้นมีอะไรบ้าง ไปติดตามกันนะคะ
1. อาหารสารปรอทสูง (Fish high in mercury)
แม้ว่าปลา จะเป็นอาหารที่มีประโยชน์สูง มีทั้งโปรตีน DHA และ EPA ซึ่งมีความจำเป็นต่อการสร้างสมองของลูกน้อย และลูกน้อยได้รับจากน้ำนมแม่เป็นหลัก แต่มีปลาบางชนิดที่มีสารปรอทสูง อาจมีอันตรายต่อสุขภาพของลูกน้อย และส่งผลเสียต่อสมองของลูก
พบว่า หากลูกน้อยมีสารปรอทในร่างกายสูง อาจทำให้พัฒนาการต่างๆ ของลูกช้าลง เช่น
พัฒนาการด้านความจำ (cognition)
พัฒนาการด้าน fine motor
พัฒนาการด้านการพูดและภาษา (speech and language)
ปลาที่มีสารปรอทสูง เช่น ปลาฉลาม (Shark), ปลากระโทงดาบ (Swordfish), ปลาอินทรี (King Mackerel), ปลาไทล์ (Tilefish) แม่ๆ ควรหลีกเลี่ยงปลาเหล่านี้ค่ะ
2. เครื่องดื่มแอลกอฮอร์
ตามคำแนะนำของ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ควรหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอร์ในช่วงให้นม เนื่องจากแอลกอฮอร์สามารถส่งผ่านทางน้ำนมได้ และลูกไม่สามารถที่จะเผาพลาญแอลกอฮอร์ออกจากร่างกายได้เหมือนผู้ใหญ่ การที่ลูกได้รับแอลกอฮอร์มากเกินไป อาจส่งผลลูกมีพัฒนาการทางสมองช้า (1)
อย่างไรก็ตาม คุณแม่อาจจะยังสามารถทานแอลกอฮอร์ได้ในปริมาณที่จำกัด คือไม่เกิน 1 ดริ้งต่อวัน และงดการให้นม หรือปั๊มนมทิ้ง อย่างน้อย 2 ชั่วโมงหลังจากการดื่ม เนื่องจากพบว่าระดับแอลกอฮอร์ในน้ำนมจะสูงที่สุดหลังการดื่ม 40-60 นาที และจะอยู่ในร่างกายจนกว่าจะถูกกำจัดออกไป 2-3 ชั่วโมง แต่ก็ขึ้นอยู่กับปริมาณแอลกอฮอร์ที่ทานเข้าไปด้วยเช่นกันค่ะ
แม้จะยังสามารถดื่มได้แต่น้อย แต่การหลีกเลี่ยงไว้จะดีที่สุดค่ะ
3. อาหารที่ผ่านการปรุงแต่งมากๆ (Highly processed foods)
ในช่วงท้องอาหารที่คุณแม่ควรทาน ควรเป็นอาหารที่ดีและมีประโยชน์ต่อร่างกาย ควรเน้นทานอาหารที่หลากหลาย และทานให้ครบ 5 หมู่ในปริมาณพลังงานที่เหมาะสม (อ่านเพิ่มเติมเรื่องอาหารที่ควรทานในช่วงให้นมแม่)
อาหารที่ผ่านการปรุงแต่มากๆ นอกจากจะไม่ค่อยประโยชน์ทางโภชนาการแล้ว ยังมีปริมาณ Trans Fat ที่สูง ซึ่งเป็นผลเสียต่อร่างกาย อาหารที่ผ่านการปรุงแต่งมากๆ เช่น อาหาร Fast food ไส้กรอก ฮอทดอก ซึ่งรสชาติของอาหารเหล่านี้จะส่งผ่านทางน้ำนม ซึ่งพบว่าถ้าคุณแม่ปริโภคอาหารเหล่านี้มากขึ้นไป จะสัมพันธ์กับการที่ลูกชอบอาหารไขมันสูง อาหารรสหวาน และมีแนวโน้มเป็นโรคอ้วนและโรคเบาหวานเพิ่มมากขึ้นในอนาคตด้วย (2)
อาหารอื่นๆ ที่สามารถทานได้ แต่ควรจำกัดปริมาณ
กาแฟ เนื่องจากคาเฟอีน สามารถส่งผ่านทางน้ำนม การที่แม่ทานกาแฟมากเกินไป อาจส่งผลให้ลูกมีปัญหาด้านการนอนได้ แต่คุณแม่สามารถดื่มกาแฟได้ในปริมาณที่จำกัด โดยคาเฟอีนรวมต่อวัน ไม่ควรเกิน 300 มิลลิกรัม (อ่านเพิ่มเติมเรื่อง แม่ให้นมดื่มกาแฟได้หรือไม่?)
อาหารที่มีรสจัดมากๆ หรือเครื่องเทศบางชนิด เช่น หอมหัวใหญ่ หรือกระเทียม เนื่องจากอาจทำให้ลูกมีอาการท้องอืดได้
นมวัว หรือ นมถั่วเหลือง เนื่องจากพบว่า 0.5-2% ของทารกอาจมีอาการแพ้นมวัวผ่านทางน้ำนม และประมาณ 0.25% ของทารกอาจจะแพ้นมถั่งเหลืองผ่านทางน้ำนมแม่ แต่ถ้าลูกไม่มีปัญหาอาการแพ้ คุณแม่ก็สามารถทานได้ตามปกติค่ะ
ตามปกติแล้ว ช่วงให้นมแม่ จะสามารถทานอาหารได้เกือบจะเหมือนปกติเลยนะคะ อย่างไรก็ตาม ควรให้ความสนใจในสารอาหารที่ดี ที่สามารถส่งต่อให้ลูกน้อยผ่านทางน้ำนมค่ะ ถ้าคุณแม่ท่านไหนดูแลสุขภาพ และระวังเรื่องการทานอาหารตั้งแต่ช่วงตั้งท้อง สามารถที่จะทานแบบเดิมต่อเนื่องมาในช่วงหลังคลอดได้เลยนะคะ
เขียนโดย
พญ. ทานตะวัน จอมขวัญใจ หมอหน่อย (Tantawan Jomkwanjai.MD)