ผ่านมา 7 เดือนกับเส้นทางนมแม่ของหมอหน่อยนะคะ ตอนนี้ปั๊มน้ำนมสะสมรวมๆ ได้ 150 ลิตร หรือ 150,000 ml แล้ว โดยในช่วงหลังเดือนที่ 2-6 หมอหน่อยสามารถปั๊มนมได้ถึง 900-1,200 ml ต่อวัน (ไม่รวมลูกทาน) แม้จะไม่ได้เยอะมาก แต่ก็เพียงพอทำสต๊อกให้หนูอันนาได้เร็วขึ้น ทำให้ชีวิตช่วงหลัง 6 เดือน ความกดดันด้านนมแม่ของหมอหน่อยลดลงค่ะ วันนี้หมอหน่อยเลยขอมาแชร์เทคนิคปั๊มนมให้ได้ 1,000 ml ต่อวัน ที่หมอหน่อยใช้ เผื่อจะเป็นประโยชน์กับแม่ๆ ทุกท่านนะคะ
เทคนิคการปั๊มนมที่หมอหน่อยใช้ คุณแม่ทุกคนสามารถทำได้นะคะ
1. ทานอาหารให้ได้พลังงานเพียงพอ
ช่วงที่แม่ให้นม หรือผลิตน้ำนม ร่างกายของคุณแม่จะต้องการพลังงานมากขึ้น 500 กิโลแคลอรีต่อวัน ดังนั้นคุณแม้ควรต้องทานอาหารให้ได้พลังงานให้เพียงพอค่ะ โดยอาหารที่ทานควรเน้น
อาหารกลุ่มโปรตีน เช่น เนื้อไก่ เนื้อหมู ไข่ ปลา รวมถึงโปรตีนจากพืชค่ะ
อาหารกลุ่มไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก ปลาแซลมอล อโวคาโด้
อาการกลุ่มคาร์โบไฮเดรต โดยเลือกเป็นคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน
โดยถ้าใครทานอาหารดีๆ ตั้งแต่ช่วงท้องอยู่แล้ว ก็สามารถทานอาหารแบบเดิมได้เลยค่ะ อย่าลืมว่า กองทัพต้องเดินด้วยท้องค่ะ
2. ทานวิตามินบำรุง
วิตามินบำรุงมีส่วนช่วยในการทำให้ร่างกายได้รับวิตามินที่จำเป็นอย่างเพียงพอ หลังคลอดร่างกายคุณแม่ยังต้องการวิตามินหลายตัว เช่น กลุ่มวิตามินบี วิตามินเอ วิตามินดี Zinc (แนะนำวิตามินบำรุงหลังคลอด)
นอกจากนี้ในช่วงแรก หมอหน่อยได้ทานวิตามินเพิ่มน้ำนม เพื่อกระตุ้นให้น้ำนมมาเร็วขึ้น พอหลังจากทานครบ 1 เดือนหลังจากที่น้ำนมมาดีแล้ว หมอหน่อยก็ไม่ได้ทานต่อ เพราะไม่ได้ยากให้น้ำนมเยอะไปกว่านี้ค่ะ (แนะนำวิตามินเพิ่มน้ำนม)
ในช่วงแรกหมอหน่อยมีปัญหาเรื่องท่อน้ำนมอุดตันบ่อย เนื่องจากปริมาณน้ำนมที่มาก และการระบายนมไม่ค่อยมีประสิทธฺภาพ หมอหน่อยได้ทานวิตามิน Lecithin จากดอกทานตะวัน (แนะนำวิตามินLecithin) เพื่อลดการอุดตันที่ท่อน้ำนม และทำให้น้ำนมไหลได้ดีขึ้น
อย่างไรก็ตาม วิตามินบำรุง เป็นส่วนเสริมให้ร่างกายเท่านั้น ซึ่งประสิทธิภาพ อาจมีความแตกต่างกันในแต่ละบุคคลค่ะ
3. ดื่มน้ำมากๆ
น้ำนมของคุณแม่ผลิตมาจากน้ำ ดังนั้นการดื่มน้ำให้เพียงพอ จึงมีความสำคัญต่อการทำผลิตน้ำนมเป็นอย่างมาก ช่วงให้นมหมอหน่อยดื่มน้ำมากขึ้น เป็น 4 ลิตรต่อวัน โดยเน้นการจิบระหว่างวัน และดื่ม 1 แก้วทุกครั้งหลังปั๊มนม โดยพบว่า การดื่มน้ำอุ่นจะทำให้น้ำนมไหลได้ดีขึ้นกว่าการดื่มน้ำเย็น อย่างไรก็ตาม น้ำเย็นไม่ได้เป็นข้อห้ามในช่วงปั๊มนมแต่อย่างใดค่ะ
4. ทานอาหารเพิ่มน้ำนม
อาหารเพิ่มน้ำนมมีหลากหลายอย่าง เช่น หัวปลี ขิง ฟักทอง ข้าวโอ๊ต (อ่านเพิ่มเติม เรื่องอาหารเพิ่มน้ำนม) สำหรับหมอหน่อยเอง อาหารที่ได้ผลดี คือ น้ำหัวปลี และ ข้าวโอ๊ต ซึ่งสามารถหาทานได้ง่าย น้ำหัวปลีก็มีหลายหลายยี่ห้อ แล้วแต่รสชาติที่คุณแม่ชอบ ส่วนข้าวโอ๊ต ก็สามารถทำทานได้ง่ายๆ ที่บ้านเช่นกันค่ะ
5. Lactation cookies หรือคุกกี้นมล้น
คุกกี้นมล้น หรือ Lactation cookies ที่หมอหน่อยทานจะมีส่วนผสมของ ข้าวโอ๊ต Flaxseed และ Brewer's yeast ซึ่งหมอซื้อแบบที่เป็นผงแห้ง และต้องมาอบเองเพิ่มเติม เนื่องจากพบว่าได้ผลดีกว่าแบบอื่นๆ และรสชาติอร่อยกว่าค่ะ โดยส่วนใหญ่ หมอหน่อยจะทานช่วงปั๊มนม จะรู้สึก Happy ในการปั๊มมากขึ้น
6. ปั๊มนมหรือให้นมให้บ่อยๆ
มีคำกล่าวว่า Empty breast fill faster หรือ ยิ่งเต้านมว่าง น้ำนมยิ่งผลิตมาก ร่างกายของคุณแม่จะส่งสัญญาณไปที่สมองให้มีการกระตุ้นการสร้างน้ำนมมากขึ้น เมื่อน้ำนมในเต้านมลดลง นั่นหมายถึง ยิ่งมีการระบายน้ำนมออกจากเต้ามากเท่าไหร่ การสร้างน้ำนมจะยิ่งเพิ่มขึ้นเท่านั้น ซึ่งการระบายน้ำนม อาจทำได้โดยการให้ลูกดูดนมบ่อยๆ หรือการที่คุณแม่ปั๊มนมบ่อยอย่างน้อยทุก 3-4 ชั่วโมงค่ะ
ในช่วงแรก เนื่องจาก ลูกสาวเข้าเต้าเทียบตลอดเวลา การปั๊มนม จึงจะทำในช่วง หลังจากลูกทาน 1 ชั่วโมง ซึ่ง เสมือนกับการปั๊มนมทุก 3-4 ชั่วโมงนั้นเอง
7. ใช้เครื่องปั๊มนมที่มีประสิทธิภาพ
เครื่องปั๊มนมมีส่วนช่วยเป็นอย่างมาก เครื่องปั๊มที่ดี ควรช่วยปั๊มได้เกลี้ยงเต้า ปั๊มได้ครั้งละ 2 ข้างพร้อมกันเพื่อประหยัดเวลาปั๊มนม นอกจากนี้ควรปั๊มนุ่ม ไม่ทำให้เจ็บเต้านม (อ่านเพิ่มเติมเรื่อง เทคนิคการเลือกเครื่องปั๊มนม) แต่การเลือกเครื่องปั๊มนมนั้น คุณแม่อาจต้องลองใช้งานด้วยตัวเอง เนื่องจาก ความชอบ หรือ การถูกจริตกับเครื่องปั๊มนมในแต่ละคนมักจะแตกต่างกันค่ะ
8. ปั๊มในช่วง ตี 1 ถึง ตี 5
ในช่วงตี 1 ถึงตี 5 เป็นช่วงที่ฮอร์โมน Prolactin หรือ ฮอร์โมนในการผลิตน้ำนมสูงที่สุดในช่วงวัน การปั๊มในช่วงนี้จะทำให้ได้น้ำนมที่มากขึ้น และช่วยกระตุ้นการผลิตน้ำนมที่มากขึ้น โดยหมอหน่อยอาจจะปั๊มในช่วง ตี 3 หรือ ตี 4 อย่างน้อย 1 ครั้ง โดยเฉพาะหากคุณแม่ทำ Power pumping แนะนำให้ทำในช่วงนี้เวลานี้ จะสามารถกระตุ้นน้ำนมได้เป็นอย่างดีค่ะ
การปั๊มนมเป้าหมายของแต่ละคนอาจไม่เหมือนกัน สำหรับหมอหน่อยคือการทำสต๊อกสำหรับเพียงพอให้ลูกทานช่วงกลับมาทำงานและสามารถมีสต๊อกให้ทานได้อย่างน้อย 1 ปี และเป้าหมายนี้สำเร็จใน 6 เดือนจากความตั้งใจและความพยายาม เพราะความรักที่มีให้ลูกน้อยล้วนๆ ค่ะ ยังไงหมอหน่อยขอเป็นกำลังใจให้คุณแม่ทุกๆ ท่าน นะคะ
สำหรับใคที่มีปัญหาน้ำนมน้อย สามารถอ่านเพิ่มเติมเรื่อง เทคนิคเพิ่มน้ำนม ได้นะคะ
เขียนโดย
พญ. ทานตะวัน จอมขวัญใจ หมอหน่อย (Tantawan Jomkwanjai.MD)